De lage Landen aan de Zee

Als motorrijder pleeg ik regelmatig deze landstreek te bezoeken, dus is het opportuun er wat over te schrijven. Het is gevormd door de delta van drie rivieren, de Schelde, de Maas en de Rijn, en bestaat voor het grootste deel uit moerassig laagland bedekt met gras. In het uiterste zuiden, in "Limburg", zijn wat heuvels die door de Hollanders veelal bergen worden genoemd. In het noorden, in "Friesland", is tussen het grasland een aantal meren aanwezig. In dit gedeelte van het land bestaat de helft van het inwonertal uit koeien, wat door de inheemse Friezen als zodanig wordt erkend, gezien het standbeeld van een melkkoe in "Leeuwarden" dat door de Friezen eerbiedvol en liefderijk met "us mem", onze moeder, wordt aangeduid. Het vlakke land geeft tegelijkertijd het karakter van de Hollander aan, zij hebben een sterke neiging tot egaliseren, nivelleren noemt men dat. Het heeft tot gevolg dat alles wat ook maar in geringe mate boven het maaiveld uitkomt, veelal met behulp van officiële overheidsmaatregelen, de kop wordt ingedrukt of afgemaaid. Iedere vorm van bijzondere uiting, op welk terrein dan ook, wordt met misprijzen ontvangen en actie volgt terstond. In het buitenland staat dit bekend als het "poldermodel". Alleen op één gebied lijkt pluriformiteit te zijn toegelaten, en wel op het gebied van de godsdienst. Het aantal kerkgenootschappen, die ieder hun eigen uitleg geven over met wat voor schoeisel Jezus over het water heeft gelopen, is schier ontelbaar. Verhitte discussies over dit onderwerp zijn talrijk, en hebben doorgaans een kerkscheuring tot gevolg en als resultaat dat de ene Christen de andere niet meer aankijkt, vooral op zondag niet. Vanwege dit doorgaande gebakkelei hebben velen de kerken de rug toegekeerd.

Het moge dan een klein land zijn, het is groots in zijn gedachten, en speelt dan ook graag het geweten van de wereld. Zodra er ergens op aarde een aanleiding is of wantoestand (in hun ogen dan) plaatsheeft, staat de nationale regering ogenblikkelijk klaar met een afkeurende mening en oordeel en schroomt niet deze zonder blikken of blozen acuut te profileren met gebruik van de media. Zij weten precies hoe anderen in de wereld zich dienen te gedragen en schromen niet hun ongevraagde adviezen af te geven. De christelijke leer van het zien van de splinter in andermans oog en het niet zien van de balk in het eigen oog, doet hier opgeld. Door hun ongebreidelde kritiek en het spuien van een mening als primaire reactie op gebeurtenissen, vaak niet gehinderd door enige kennis met betrekking tot achtergronden of feitelijkheden, heeft zich een bijzondere cultuur ontwikkeld die bekend staat als de "sorry cultuur". Deze houdt in dat hoge overheidsdienaren zolang zij maar openbaar hun spijt betuigen over hun eigen frequente falen, gewoon kunnen blijven (dis)functioneren.

De Hollanders zijn wereldwijd bekend om hun zuinigheid, waar zij veelal nog prat op gaan ook. Bekend genoeg zijn de grappen die hun oorsprong vinden in deze spaarzaamheid. Deze schraapzucht vindt in alle maatschappelijke geledingen plaats, Nederlandse schepen zijn op zee ook altijd herkenbaar omdat er geen meeuwen achteraan vliegen.

Toch is het ooit een groots en trots volk geweest. Toen de Spaanse overheerser in de 16de eeuw een belasting in de vorm van een tiende penning trachtte in te voeren, kwamen de beste gevoelens van de Nederlanders naar boven; ze mogen aan veel dingen komen maar niet aan mijn centen. Dit heeft ertoe geleid dat aan het eind van de 80-jarige opstand (ja, als het om geld gaat mag het even duren) die het gevolg was, de Spaanse bezetter zijn biezen moest pakken. Er is wel wat veranderd, het volk is verworden tot een gelaten massa; tegenwoordig is de totale belastingdruk één van de hoogste ter wereld en worden zonder echte tegenactie, alleen met enig gemor, fiscale (en andere) maatregelen geaccepteerd die door de overheid, soms voorzien van een ideëel sausje, worden opgelegd en die geen ander doel dienen dan het innen van belasting op zich. Over het uitgeven van de geïnde belastinggelden mag de Nederlander echter niet meespreken, dit wordt bepaald door een kliek van overheidsbestuurders, zich volksvertegenwoordigers noemende. Het aantal politieke partijen en splintergroeperingen is bijzonder groot voor zo'n klein land, per saldo zijn de politieke marges nochtans smal. De Nederlander mag één keer in de vier jaar zijn kruisje zetten op een stembiljet, maar wordt gedurende die vier jaar verder geacht zijn mond te houden, men heeft toch immers een kruisje kunnen zetten. Met een "gesundenes Volksempfinden", hoe beladen de term ook mag zijn, wordt door de bestuurders in het geheel geen rekening gehouden: het volk weet toch niet wat goed voor ze is. "Democratie" heet dat hier. Om de situatie te verbeteren is het wellicht zinvol een oud volksgebruik, dat in de vergetelheid is geraakt, opnieuw in te voeren. Dit gebruik bestond uit het door de burgerij publiekelijk en onder luid gejuich met een scherp voorwerp scheiden van het hoofd van de romp van bestuurders en regenten die de wil van het volk negeerden

Het vertrek van de Spaanse heerser had destijds tevens tot gevolg dat de Nederlanders zich eindelijk vrijelijk konden bewegen, dit heeft geleid tot een ander hoofdstuk van de geschiedenis waarop de Nederlander met recht trots mag zijn. Ze zijn de wereldzeeën gaan verkennen. De Nederlanders bleken uitstekende zeevaarders en handelaren te zijn, die overal ter wereld handel dreven met de kustbevolking. Het leveren van wapens, ingeval van conflicten, aan beide zijden van de vechtende partijen was een lucratieve aangelegenheid, als het om handel gaat speelt het geweten geen rol. De Nederlanders waren de enige die gedurende tweehonderd jaar tot Japan werden toegelaten om te handelen, omdat zij niet probeerden de lokale bevolking tot het Christendom te bekeren. Als het om handel gaat dan mag het geloof even opzij worden gezet. Verder hebben de Nederlanders in sterke mate bijgedragen aan de immigratiestroom vanuit Afrika naar de nieuwe wereld, waar immers het nieuwe beloofde land was. Voordat de Afro-Amerikanen ervan hebben kunnen genieten hebben ze eerst wel een paar eeuwen hard moeten doorwerken op de plantages. Wat betekenen nou mensenrechten als het om de handel gaat. Deze periode heeft Nederland tot grote rijkdom gebracht en is de aanzet geweest tot de multiculturele samenleving. Buitenlanders die het in hun thuisland even niet naar hun zin hadden, waren er altijd welkom, in beperkte getale weliswaar. Maar ja, echt multicultureel? Je moest je natuurlijk wel aanpassen aan de Nederlandse gewoontes en je niet te opvallend in deviante vorm gedragen (wat bij wetgeving of verordening werd geregeld), anders werd je van overheidswege alsnog gedeporteerd of door de bevolking, onder goedkeurend oog van diezelfde overheid, alsnog de landsgrenzen over gemept. Zoals ik al zei, er is sinds die tijd nogal wat veranderd.

Door het laagliggende land hebben de Nederlanders al een aantal honderden jaren tegen het wassende water gevochten, in de 15de eeuw zijn zij reeds begonnen met het droogmalen van ondergelopen gebieden en het aanleggen van dijken om het overstromen van rivieren te voorkomen. Hierdoor zijn zij meester geworden in de beheersing van de kracht van het water. Dat het watermanagement nog steeds aanpassing en verbetering behoeft, blijkt uit de omstandigheid dat grote overstromingen hebben plaatsgehad gedurende de tweede helft van de vorige eeuw. Maar al die dijken langs de vele rivieren zijn wel een genot voor de motorrijder die er gezwind zijn bochtjes kan trekken, niet te veel, want anders wordt de zondagsrust verstoord en worden diezelfde dijken afgesloten voor motorverkeer. Aan het einde van de maand april staan in het westen van het land de tulpenvelden in bloei, wat een kleurrijk en bijzonder gezicht is. Wil je ergens wat gaan drinken, kijk dan uit waar je naar binnen stapt: de naam coffeeshop dekt niet altijd even goed de lading van de negotie. Verder is het opvallend dat de brandstofprijzen tot de hoogste van Europa behoren, dit in tegenstelling tot de meeste OPEC (energie producerende en exporterende) landen, waar de bevolking meedeelt in de rijkdom en de brandstofprijzen laag zijn. Toch een land dat best een bezoekje waard is.

Reis Index